این روزها با افزایش آلودگیهای زیست محیطی و نمایانتر شدن آسیبهای آن مانند گرمایش زمین، جهان عزم بیشتری برای حرکت به سمت محدود کردن انتشار گازهای گلخانهای و کاهش آلایندهها از خود نشان میدهد. هرچند هنوز اقدامات انجام شده محدود هستند اما جامعه انسانی را به کنترل آلودگی در آینده نزدیک امیدوارتر میکند. یکی از […]
این روزها با افزایش آلودگیهای زیست محیطی و نمایانتر شدن آسیبهای آن مانند گرمایش زمین، جهان عزم بیشتری برای حرکت به سمت محدود کردن انتشار گازهای گلخانهای و کاهش آلایندهها از خود نشان میدهد. هرچند هنوز اقدامات انجام شده محدود هستند اما جامعه انسانی را به کنترل آلودگی در آینده نزدیک امیدوارتر میکند. یکی از آلودهکنندهترین صنایع جهان که به صورت گسترده در اکثر نقاط جهان دیده میشود، صنعت فولاد است که به تنهایی حدود ۷ درصد از تولید آلایندهای نظیر دی اکسید کربن (CO2) را به خود اختصاص داده است که به همین دلیل پس از بخش تولید برق، آهن و فولاد بزرگترین تولیدکننده گاز CO2 در جهان به شمار میرود.
به دلیل استفاده از سوزاندن ذغال سنگ در روش سنتی تولید فولاد و ذوب سنگ آهن، دی اکسید کربن فراوانی در جو زمین منتشر میشود و از اینرو کارشناسان روش جایگزین به نام فولاد سبز را پیشنهاد دادهاند که آلایندگی کمتری تولید میکند. مسلماً در سالهای آتی با توجه به سختگیرانهتر شدن قوانین مرتبط با آلایندگی صنایع و اهمیت فولاد در زندگی و صنعت، همه کشورهای تولیدکننده فولاد باید به سمت تولید فولاد سبز حرکت کنند تا بتوان به بقای این صنعت کمک کرد. هرچند تاکنون چندین تولیدکننده بزرگ فولادی در جهان اقدام به تولید فولاد سبز کردهاند اما برای اولین بار است که یک کارخانه تولید فولاد در چنین مقیاس بزرگی اقدام به راهاندازی خط تولید فولاد سبز میکند. در ادامه با این کارخانه سوئدی بیشتر آشنا میشویم.
حرکت به سمت تولید فولاد سبز
تولید فولاد سبز بخش مهمی از فرآیند جهانی کربنزدایی صنعتی به شمار میرود. بدون شک آینده صنعت فولاد در دست کشورهایی خواهد بود که هرچه سریعتر به سمت انرژیهای تجدیدپذیر و تولید فولاد سبز حرکت میکنند. نسخههایی با انتشار مقدار کمتری از دی اکسیدکربن تا آینده صنعت فولاد و محیطزیست را در کنار هم حفظ کنند. از اینرو برخی از بزرگترین تولیدکنندگان فولاد دنیا مانند شرکت سوئدی (SSAB AB)، شرکت آرسلور میتال، (ArcelorMittal S.A.)، گروه ریو تینتو (Rio Tinto) و گروه فولاد بائو چین (China Baowu Steel Group Corp) در مسیر تولید فولاد سبز گامهای جدی و مهمی برداشتهاند. تولید مقاطع فولادی پرکاربرد به روش سبز از مهمترین اهداف در این پروژههای جهانی به شمار میرود. مسلماً بازار آهن و قیمت انواع مقاطع فولادی مانند قیمت میلگرد، تیرآهن و قیمت پروفیل صنعتی پس از رواج فولاد سبز دچار تغییرات عمدهای خواهد شد.
افتتاح اولین کارخانه تجاری فولاد سبز اروپا
به نظر میرسد در میان فولادسازان بزرگ اروپا، کارخانه سوئدی اچ ۲ گریناستیل (H2 Green Steel) گوی سبقت را از دیگر تولیدکنندگان فولاد ربوده است و تا سال ۲۰۲۵ اولین فولاد سبز اروپا را با استفاده از تکنولوژی هیدروژن سبز تولید میکند که در آن با انتشار تقریباً صفر گاز کربن دست مییابد. استفاده از فناوری دیجیتالی نسل جدید براساس رویکرد بازیافتی، این فولادساز را به اولین کارخانه اروپایی در نوع خود تبدیل کرده است. به این ترتیب این شرکت عنوان اولین کارخانه اروپایی تولیدکننده فولاد سبز در مقیاس بزرگ و اولین الکترولیز در مقیاس گیگا را به خود اختصاص خواهد داد.

تولید فولاد سبز در کارخانه اچ ۲ گریناستیل سوئد (H2 Green Steel) به این صورت است که به جای استفاده از ذغال سنگ برای ذوب سنگ آهن، از فرایند هیدروژن سبز استفاده میکنند که درنهایت تنها بخارآب به عنوان پسماند تولید میشود. انرژی تجدیدپذیر و برق مورد نیاز برای تولید فولاد سبز نیز از توربینهای آبی و بادی تأمین میشود. توربینهای بادی در مناطق بادخیز اطراف و توربینهای آبی در رودخانه لول در مجاورت کارخانه احداث شدهاند. در این روش انتشار گازهای گلخانهای نسبت به روش سنتی سوزاندن ذغال سنگ در کوره بلند، به میزان ۹۵ درصد کاهش خواهد یافت.
این شرکت همچنین طی توافقنامهای با شرکت اسپانیایی آیبِردرولا قصد دارد کارخانه تولید فولاد با انرژی خورشیدی را راهاندازی کند. این پروژه فولاد سبز در کارخانه (H2 Green Steel Boden) در صورت راهاندازی به پیشرفتهترین و بزرگترین پروژه صنعتی سبز در مقیاس جهانی تبدیل خواهد شد.
آینده فولاد سبز در کارخانه اچ ۲ گریناستیل (H2 Green Steel)
طبق اعلام کارخانه سوئدی اچ ۲ گریناستیل (H2 Green Steel) این شرکت قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ تولید فولاد سبز خود را به پنج میلیون تن در سال افزایش دهد. هرچند این میزان نسبت به تولید تقریباً ۲۰۰۰ میلیون تنی فولاد در جهان عدد ناچیزی به شمار میرود اما یک قدم جدی در مسیر تولید فولاد سبز در اروپا محسوب میشود.
همچنین به گفته محققان، هیدروژن در بخش تولید حرارت و تأمین انرژی مورد نیاز صنایع بزرگ، بالاترین پتانسیل را دارا است و سرمایه گذاری در بخش تولید هیدروژن بهعنوان یکی از مهمترین سرمایهگذاریها در بخش انرژی به شمار میرود. بر همین اساس طبق پیشبینی کارشناسان انرژی در دنیا تا سال ۲۰۵۰ میلادی، هیدروژن به یکی از منابع تأمین انرژی پایدار جهان تبدیل میشود، به طوری که ۱۰ درصد از مصرف انرژی جهان را به خود اختصاص خواهد داد. از اینرو شرکت اچ ۲ گریناستیل در نظر دارد تا علاوه بر تولید هیدروژن سبز برای مصارف خود، هیدروژن موردنیاز دیگر صنایع سنگین را هم تأمین نماید. این برنامه گامی بلند در تأمین هزینههای کارخانه اچ ۲ گریناستیل (H2 Green Steel) و تضمین موفقیت این کارخانه در تولید فولاد سبز خواهد بود.

دیگر شرکتهای فعال در زمینه فولاد سبز
مجتمع (Hybrit) از دیگر شرکتهای سوئدی فعال در زمینه فولاد سبز است که طی یک همکاری چندجانبه با شرکت معدنی (LKAB)، شرکت فولاد نوردیک (SSAB) و شرکت فعال در زمینه انرژی (Vattenfall) قصد دارد تا سال ۲۰۲۶ یک کارخانه تولید فولاد سبز بدون نیاز به سوختهای فسیلی افتتاح کند. همچنین فولادسازان دیگری به دنبال اجرایی کردن برنامههای تولید فولاد سبز در کشورهای ژاپن، چین، فرانسه و آلمان هستند.
اولین کارخانه فولاد سبز در ایران
با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی کشور به نظر نمیرسد که صنعت فولاد ایران بتواند به زودی در عرصه فولاد سبز حضور پیدا کند. تحریمهای اقتصادی و عدم دسترسی به تکنولوژی روز از مهمترین عواملی هستند که تولید فولاد سبز در ایران را برای آینده نزدیک ناممکن میکند. با این حال ایران هم چنان جزو ده تولیدکننده برتر فولاد در جهان به شمار میرود و برای عقب نماندن از این رقابت باید به تکنولوژی تولید فولاد سبز دست یابد. دستیابی به فناوری تولید فولاد سبز و رواج آن در جهان میتواند تغییرات بزرگی در قیمت آهن آلات در بازار داخلی و جهانی ایجاد کند. برای مشاهده آخرین تغییرات قیمت آهن آلات میتوانید به سایت فولادینو؛ قیمت روز آهن آلات از دل بازار مراجعه نمایید.

سخن پایانی
اگر واقعاً دنیا و سران کشورها قصد کربنزدایی محیطزیست و پاکسازی زمین از آلایندهها را داشته باشند، به فعالیتهای جدیتری در بهسازی صنایع آلاینده مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی و اقدام برای تولید پاک صنایع در مقیاس بزرگ نیاز است. طبق برنامههای آژانس بینالمللی انرژی برای موفقیت در این زمینه، انتشار آلایندههای ناشی از صنایع فولادی باید تا پایان نیمه قرن اخیر کاهش یابد و پس از آن به صفر برسد. البته عرصه تولید فولاد سبز برای موفقیت در آینده به سرمایهگذاریهای قابل توجهی نیاز دارد تا بتواند با تأمین فولاد موردنیاز جهان بدون انتشار گازهای گلخانهای به اهداف زیست محیطی خود دست یابد. در این میان فولادسازانی مانند اچ ۲ گریناستیل (H2 Green Steel) میتوانند مسیر تولید فولاد سبز را برای دیگر کارخانههای فولادی هموار کنند.